Ataki paniki – objawy, przyczyny i metody leczenia

Ataki paniki to nagłe epizody intensywnego lęku. Mogą być niespodziewane lub mogą być wywołane przez konkretny wyzwalacz. Trwają od kilku minut do kilku godzin. Osoba doświadczająca ataku paniki może odczuwać wiele różnych objawów, w tym: szybkiego bicia serca, pocenia się, zawrotów głowy, drżenia ciała, dolegliwości żołądkowych, płaczliwości. Ataki paniki mogą pojawiać się w różnych sytuacjach, a ich przyczyny są często skomplikowane i zróżnicowane. Osoby zmagające się z atakami paniki często odczuwają ogromny dyskomfort i cierpienie, co może znacznie wpływać na ich codzienne funkcjonowanie. W tym artykule omawiamy objawy i przyczyny ataków paniki oraz podpowiadamy, jak sobie z nimi radzić.

Lęk napadowy – informacje ogólne

Ataki paniki diagnozuje się u 3-3,5% populacji. Wiele osób, bo aż 15% społeczeństwa, w ciągu całego swojego życia miało przynajmniej jeden epizod lęku panicznego. Diagnoza lęku napadowego zostaje postawiona trzykrotnie częściej kobietom. Napady paniki po raz pierwszy pojawiają się przeważnie w okresie adolescencji. Zazwyczaj choroba ta pojawia się pomiędzy 18. a 45. rokiem życia. Zgodnie z kryteriami diagnostycznymi International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD-10) do rozpoznania klinicznej postaci lęku napadowego niezbędne jest doświadczenie w ciągu miesiąca kilku napadów z objawami autonomicznymi w postaci: drżenia, przyspieszonego bicia serca, bólów w klatce piersiowej, duszności, uczucia braku tchu, dławienia, niemiarowego oddechu, suchości w jamie ustnej, nadpotliwości, uderzeń gorąca, zawrotów głowy, derealizacji, depersonalizacji, parestezji, a także nudności. Ważne jest, że napady nie powinny być związane ze znaną lub przewidywaną przyczyną. Pomiędzy napadami z kolei musi następować całkowity brak objawów, z wyjątkiem lęku antycypacyjnego. Lęk napadowy nierzadko współwystępuje z innymi chorobami psychicznymi, może towarzyszyć m.in. zaburzeniom nastroju. Ponad 50% osób cierpi na napady lęku w przebiegu epizodów depresyjnych. Częste i silne wzbudzenia układu wegetatywnego wpływają negatywnie na stan zdrowia somatycznego.

Ataki paniki – objawy

Napady paniki trwają kilkanaście do kilkudziesięciu minut, charakteryzują się przeżywaniem przerażenia wobec poczucia zagrożenia śmiercią. Uczucie zagrożenia jest zazwyczaj racjonalizowane jako pochodzące z obszaru somatycznego – jako atak choroby, lub z zewnątrz – jako zagrożenie ze strony obcych ludzi. W tym drugim przypadku lęk napadowy współistnieje z innym zaburzeniem lękowym – agorafobią.

Ataki paniki mogą mieć różne objawy, które często pojawiają się nagle i intensywnie. Niektóre z najczęstszych objawów ataków paniki to:

• Nagłe uczucie silnego niepokoju, strachu lub lęku, które może wydawać się nieuzasadnione lub nieproporcjonalne do sytuacji
• Nagłe i intensywne uczucie niepokoju, które może przypominać uczucie „załamania nerwowego”
• Palpitacje serca, szybkie bicie serca lub nieregularne bicie serca
• Zawroty głowy, dezorientacja, uczucie osłabienia lub mdłości
• Przyśpieszony lub płytki oddech, uczucie duszności lub duszenia się
• Drżenie lub drżenie ciała, pocenie się lub uczucie zimna
• Uczucie gorąca lub zimna
• Odczuwanie mrowienia lub drętwienia w kończynach
• Bóle brzucha, nudności lub wymioty
• Strach przed utratą kontroli, umieraniem lub szaleństwem.

Ataki paniki mogą występować pojedynczo lub cyklicznie, zazwyczaj zaczynając się nagle i osiągając szczyt w ciągu kilku minut, a następnie stopniowo wygaszając. Objawy ataków paniki mogą przypominać objawy innych chorób, takich jak choroby serca, dlatego ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu dokładnej diagnozy.

Ataki paniki – przyczyny

Nie ma jednoznacznej przyczyny, która wyjaśniałaby powstanie ataków paniki u każdej osoby, jednak można wskazać kilka czynników ryzyka. Niektóre z najważniejszych czynników ryzyka to:

1. Chemia mózgu. Podkreśla się złożoną etiologię neurobiologiczną, dotyczącą przede wszystkim neuroprzekaźnictwa mózgowego i mechanizmu nadwrażliwości ośrodka oddechowego.
2. Genetyka. Ataki paniki częściej występują u osób, u których w rodzinie stwierdza się występowanie ataków paniki, co sugeruje, że może istnieć w ich rozwoju komponent genetyczny.
3. Stres i traumatyczne doświadczenia. Doświadczanie przedłużającego się stresu, np. w pracy, kłopoty w relacjach interpersonalnych, traumatyczne doświadczenia (np. utrata bliskiej osoby) mogą zwiększać ryzyko wystąpienia ataków paniki. Stresujące wydarzenia życiowe, takie jak śmierć bliskiej osoby, rozwód lub utrata pracy, mogą wywołać ataki paniki.
4. Zaburzenia lękowe. Ataki paniki są częstym objawem różnych zaburzeń lękowych, takich jak zaburzenie lękowe uogólnione, fobia społeczna, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne czy zespół stresu pourazowego.
5. Choroby fizyczne. Niektóre choroby fizyczne, takie jak choroby serca, choroby tarczycy, cukrzyca, astma i choroby neurologiczne, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia ataków paniki.
6. Spożycie substancji psychoaktywnych. Niekiedy używanie niektórych substancji psychoaktywnych (np. alkohol, narkotyki) może prowokować ataki paniki lub zwiększać ryzyko ich wystąpienia.

Ważne jest, aby zrozumieć, że ataki paniki nie są wynikiem np. słabości charakteru, ale są chorobą, która wymaga odpowiedniego leczenia i wsparcia.

Atak paniki – co robić, gdy się pojawi?

Chociaż ataki paniki są za każdym razem trudnym doświadczeniem, ważne jest, aby pamiętać, że nie są one niebezpieczne i w końcu miną. Istnieje kilka strategii, które można wykorzystać do radzenia sobie z atakami paniki, w tym:

1. Znajdź bezpieczne miejsce. Jeśli jesteś w miejscu, które sprawia, że czujesz się bardziej zagrożony, jak np. w sklepie, na koncercie, wyjdź z niego i znajdź bezpieczne miejsce. Może to być twoje mieszkanie lub samochód.
2. Kontroluj oddech. Staraj się oddychać spokojnie i równomiernie. Możesz spróbować głębokiego, wolnego i rytmicznego oddychania lub skorzystać z technik oddechowych, takich jak technika 4-7-8 (wdech przez 4 sekundy, zatrzymanie oddechu na 7 sekund, wydech przez 8 sekund).
3. Skup się na czymś innym. Skoncentruj swoją uwagę na czymś innym, niż objawy ataku paniki. Możesz spróbować przeliczać w myślach, powtarzać mantrę (frazę, zdanie, które ma uspokajający potencjał) lub skupić się na jakimś punkcie w przestrzeni.
4. Zwróć się o pomoc. Jeśli jest to możliwe, zwróć się do kogoś o pomoc. Możesz też zadzwonić po pomoc medyczną. Rozmowa z kimś, zwłaszcza z kimś bliskim, może pomóc zmniejszyć niepokój i zapewnić wsparcie emocjonalne.

Ważne jest, aby pamiętać, że ataki paniki nie są Twoją winą, a ich objawy są trudne do kontrolowania. Warto szukać pomocy i rozmawiać o swoich objawach z lekarzem lub innym specjalistą.

Metody leczenia ataków paniki

Ataki paniki mogą być leczone różnymi sposobami, w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta. Poniżej przedstawiamy kilka metod leczenia ataków paniki:

1. Uczestniczenie w psychoterapii indywidualnej. Poprzez udział w procesie terapii własnej możemy np. zrozumieć funkcję występowania ataków paniki w naszym życiu. Częstym elementem terapii jest zwiększanie świadomości własnych zasobów. Dzięki temu pacjent może stopniowo zyskiwać większy wpływ w swoim życiu, w tym w obszarze ataków paniki.
2. Terapia grupowa. Uczestnictwo w terapii grupowej może pomóc w rozwijaniu poczucia wsparcia i zrozumienia, a także w zdobyciu wiedzy na temat strategii radzenia sobie z objawami.
3. Terapia farmakologiczna. Leki przeciwdepresyjne i benzodiazepiny mogą pomóc w łagodzeniu objawów ataków paniki. Leki przeciwdepresyjne, takie jak selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), są często przepisywane jako pierwsza linia leczenia ataków paniki. Benzodiazepiny są szybkim i skutecznym sposobem łagodzenia objawów ataku paniki, ale ze względu na ryzyko uzależnienia, zwykle są przepisywane tylko na krótki okres.
4. Ćwiczenia oddechowe. W przypadku ataku paniki wiele osób doświadcza trudności z oddychaniem. Ćwiczenia oddechowe mogą pomóc w łagodzeniu objawów ataku paniki poprzez skupienie się na technikach oddechowych i zwiększeniu w ten sposób poziomu tlenu we krwi.
5. Zmiana stylu życia. Zmiana stylu życia może pomóc w łagodzeniu objawów ataków paniki. Wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej, zdrowej diety i unikanie substancji, takich jak alkohol i kofeina, może pomóc w poprawie ogólnego zdrowia psychicznego i fizycznego.

Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem lub psychoterapeutą przed podjęciem jakichkolwiek działań w celu leczenia ataków paniki. Każda osoba może potrzebować innego podejścia w leczeniu swojego stanu, a lekarz lub terapeuta będą w stanie pomóc w doborze odpowiednich strategii i metod leczenia.

Jak pomóc osobie, która ma atak paniki?

Jeśli jesteś z kimś, kto ma atak paniki, jest kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby pomóc. Należą do nich:

1. Zachowaj spokój. Ważne jest, aby zachować spokój i zapewnić osobę, że jest bezpieczna.
2. Zaproponuj pomoc. Zapytaj, czy osoba potrzebuje pomocy i co możesz zrobić, aby jej pomóc.
3. Bądź wyrozumiały i cierpliwy. Pamiętaj, że atak paniki jest objawem choroby, a nie wynikiem słabości charakteru, sposobem manipulacji, chęcią zwrócenia na siebie uwagi.
4. Zachęcaj do powolnego, głębokiego oddychania i koncentracji na oddechu. Powolne, głębokie oddychanie może pomóc zmniejszyć niepokój, poprzez odwrócenie uwagi od objawów ataku paniki i skupienie się na oddechu, a także w wyniku dotlenienia komórek organizmu.
5. Zaproponuj skupienie się na wybranych elementach rzeczywistości. Możesz poprosić osobę o znalezienie w otoczeniu np. 5 niebieskich rzeczy, 5 czerwonych rzeczy.
6. Pozostań obok. Nie pozostawiaj osoby samej, jeśli nie jest to konieczne. Pozostań przy niej, aby zapewnić wsparcie emocjonalne i poczucie bezpieczeństwa.
7. Zadzwoń po pomoc. W przypadku, gdy objawy są bardzo nasilone, skontaktuj się z lekarzem lub służbami medycznymi.

Jeśli Ty lub ktoś, kogo znasz, ma do czynienia z atakami paniki, poszukaj profesjonalnej pomocy u psychoterapeuty lub psychiatry. Nie pozwól, aby ataki paniki kontrolowały Twoje życie – już dziś zrób pierwszy krok w kierunku wyzdrowienia.

Mogą Cię także zainteresować nasze inne artykuły: 

Jak radzić sobie ze stresem? – Widoki Psychoterapia, 

Prokrastynacja – co to takiego i jak sobie z nią radzić? – Widoki Psychoterapia

Leczenie nerwicy Warszawa – Widoki – Twoja Psychoterapia (widokipsychoterapia.pl)

Odwiedź nas również na Facebooku : Widoki – Twoja Psychoterapia | Warsaw | Facebook 

oraz Instagramie: Widoki – Twoja Psychoterapia (@widoki_twoja_psychoterapia) • Zdjęcia i filmy na Instagramie