Każda rodzina przechodzi przez określone fazy życia rodzinnego. Te fazy to:
I faza: para małżeńska (bez dzieci) – ok. 2 lata
II faza: para z małym dzieckiem (od urodzenia do 30 miesiąca życia pierwszego dziecka)
III faza: rodziny z dzieckiem (lub dziećmi) w okresie przedszkolnym
IV faza: rodziny z dzieckiem (lub dziećmi) w okresie szkolnym (najstarsze dziecko między 6 a 13 rokiem życia)
V faza: rodziny z nastolatkami (między 13 a 21 rokiem życia pierwszego dziecka)
VI faza: rodziny z dziećmi opuszczającymi dom (od pierwszego do ostatniego dziecka opuszczającego dom)
VII faza: rodzice w średnim wieku („puste gniazdo”, wycofywanie się z aktywności, przejście na emeryturę)
VIII faza: starzenie się członków rodziny
Przejście do każdej następnej fazy w cyklu życia rodzinnego może nastąpić, gdy zadania poprzedniej fazy zostały wykonane. Jeżeli część zadań nie zostanie zrealizowana, może dojść do zakłóceń w postaci zachowań problemowych u wybranych członków rodziny.
„Objawy pojawiają się najczęściej, gdy następuje przerwa lub zakłócenie w przebiegu cyklu i jest to sygnał, że rodzina ma problemy, zatrzymała się w rozwoju i nie jest gotowa przejść do następnej fazy”.
(Bogdan de Barbaro, „Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny”)
Każde przejście z jednej fazy cyklu życia rodzinnego do drugiej wiąże się z nowymi zadaniami, rolami, koniecznością zmian organizacji systemu rodzinnego. Przeważnie przyczynia się to doświadczania przez rodzinę kryzysu. Trudności rodziny w przezwyciężeniu tego kryzysu mogą wyrażać się przez zachowania problemowe występujące np. u dziecka.
Okresem będącym wyzwaniem dla większości rodzin jest okres dojrzewania dzieci. W rodzinach, które nie są gotowe na odchodzenie dzieci z rodziny, pojawienie się określonych trudności może opóźniać ten proces, zatrzymując rodzinę we wcześniejszym stylu relacji. Jednocześnie może to ochraniać młodego człowieka przed podejmowaniem zadań i ról osoby dorosłej.
Zmiany w cyklu życia rodzinnego wiążą się także ze starzeniem się i umieraniem starszych pokoleń, czy też z innymi wydarzeniami, jak przewlekłe choroby, śmierć młodych członków rodziny, utrata pracy przez rodziców. Mogą być one szczególnie trudne do zasymilowania przez rodzinę, czego wyrazem będą zachowania problemowe u dziecka.
Także sytuacja rozpadu związku rodziców może być sytuacją szczególnie trudną dla całej rodziny. Wymaga ona przejścia przez proces żałoby, wynikający z utraty nadziei, planów, uczuć zainwestowanych w rozpadający się związek, a także uporania się z uczuciami gniewu, złości nieuchronnie towarzyszącymi rozstaniu. Proces ten dotyczy wszystkich członków rodziny, zarówno rozwodzących się małżonków, jak i dzieci i dalszych członków rodziny.
Nasi psychoterapeuci potrafią skutecznie wspierać rodziny w radzeniu sobie z kryzysami na różnych etapach rozwoju – terapia rodzinna Warszawa – skontaktuj się z nami.