Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD) – objawy, przyczyny, leczenie

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (obsessive-compulsive disorder – OCD) to rodzaj zaburzeń psychicznych, charakteryzujących się występowaniem nawracających i niechcianych myśli, idei, obrazów lub impulsów (obsesje) oraz powtarzających się zachowań lub czynności (kompulsje) stosowanych w celu zmniejszenia niepokoju związanego z obsesjami. W naszym artykule przedstawiamy, jakie są objawy oraz przyczyny OCD. Podpowiadamy także jak wspierać osobę, która cierpi z powodu zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, a także omawiamy metody leczenia.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – występowanie

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne to stosunkowo powszechne zaburzenia psychiczne. Według badań przeprowadzonych na populacji, szacuje się, że około 1-3% populacji ogólnej cierpi na OCD. Oznacza to, że na przykład w Polsce, gdzie mieszka około 38 milionów ludzi, około 380 000 – 1 140 000 osób może cierpieć na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Występują one równie często u mężczyzn i kobiet. Zazwyczaj pojawiają się w młodym wieku, często między 10. a 30. rokiem życia, ale mogą wystąpić w każdym wieku. U osób, które cierpią na OCD, najczęściej występują zaburzenia obsesyjne. Zaburzenia kompulsyjne mogą występować razem z zaburzeniami obsesyjnymi lub oddzielnie. Ważne jest, aby zauważyć, że wiele osób z nie szuka pomocy medycznej, dlatego szacunki rozpowszechnienia tego zaburzenia mogą być zaniżone.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – objawy

Objawy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych obejmują występowanie nawracających i niechcianych myśli, idei, obrazów lub impulsów (obsesje) oraz powtarzających się zachowań lub czynności (kompulsje) stosowanych w celu zmniejszenia niepokoju związanego z obsesjami. Kilka przykładowych objawów OCD to:

Obsesje:

• Lęki dotyczące brudu, zarazy lub chorób,
• Lęki dotyczące symetrii, porządku lub liczenia,
• Myśli o przemocy, agresji lub obrażaniu innych osób,
• Lęki związane z religią lub moralnością.

Kompulsje:

• Mycie rąk lub ciała w nadmierny sposób,
• Sprawdzanie, czy drzwi są zamknięte lub urządzenia są wyłączone,
• Liczenie, porządkowanie lub układanie przedmiotów,
• Unikanie sytuacji, które wywołują niepokój,
• Wykonywanie rytuałów.

Objawy te są bardzo uporczywe i powtarzają się w sposób nawracający, często prowadząc do znacznego dyskomfortu i zaburzenia funkcjonowania codziennego. Osoby z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi często są świadome, że ich obsesje i kompulsje są irracjonalne, ale mimo to nie są w stanie ich kontrolować. W przypadku, gdy objawy te znacznie wpływają na codzienne funkcjonowanie, należy zwrócić się do specjalisty w celu diagnostyki i leczenia.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD) mogą mieć znaczny wpływ na codzienne życie osoby cierpiącej na tę chorobę. Osoby z OCD często doświadczają natrętnych myśli i obaw, które wywołują u nich silne napięcie i lęk. Te myśli często prowadzą do określonych zachowań obowiązkowych, które stanowią próbę złagodzenia napięcia i lęku. Te zachowania mogą zaburzać codzienne funkcjonowanie i prowadzić do znaczącego stresu.

Jak wygląda życie osoby z OCD?

Osoby z OCD często poświęcają dużo czasu na wykonywanie swoich rytuałów, co może prowadzić do zmniejszenia efektywności pracy i szkoły. Mogą też unikać sytuacji, które uważają za zagrażające, co może prowadzić do izolacji społecznej i ograniczonej aktywności społecznej. OCD może również powodować:

1. Problemy z funkcjonowaniem w codziennych czynnościach. Osoby z OCD mogą mieć trudności w wykonywaniu prostych czynności, takich jak gotowanie, sprzątanie czy praca w ogrodzie. Często poświęcają one dużo czasu na dokładne wykonanie tych czynności, co ogranicza ich efektywność.
2. Trudności w utrzymaniu związków. Osoby z OCD mogą mieć trudności w utrzymywaniu zdrowych relacji interpersonalnych, ponieważ ich zachowania mogą wydawać się dziwne lub niezrozumiałe dla innych. W związku z tym, osoby z OCD mogą czuć się izolowane i odizolowane od społeczeństwa.
3. Trudności w prowadzeniu normalnego trybu życia. Osoby z OCD mogą mieć trudności z prowadzeniem normalnego trybu życia, takiego jak regularne jedzenie i spanie, ponieważ ich zachowania i obsesje wymagają dużej ilości czasu i energii.
4. Problemy z samopoczuciem i poczuciem własnej wartości. Osoby z OCD mogą odczuwać silny lęk i napięcie, które wpływa na ich samopoczucie i poczucie własnej wartości. Często czują się one winne i wstydzą swoich obsesji i kompulsji, co może prowadzić do depresji i innych zaburzeń emocjonalnych.
5. Problemy finansowe. Niektóre formy OCD, takie jak zakupoholizm lub kolekcjonowanie, mogą prowadzić do poważnych problemów finansowych. Osoby z tymi formami OCD często wydają duże sumy pieniędzy na swoje obsesje i kompulsje, co może prowadzić do zadłużenia i kłopotów finansowych.
6. Problemy zdrowotne. Osoby z OCD są bardziej narażone na problemy zdrowotne, takie jak choroby serca, problemy trawienne i problemy związane z układem odpornościowym.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – przyczyny

Nie ma jednej przyczyny zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, a ich powstawanie jest wynikiem skomplikowanej interakcji wielu czynników biologicznych, psychologicznych i środowiskowych. Oto kilka czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju OCD:

1. Czynniki genetyczne. Istnieją dowody na to, że zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne mogą mieć podłoże genetyczne, co oznacza, że osoby z rodzin, w których występują OCD, są bardziej narażone na rozwój tego zaburzenia.
2. Czynniki biologiczne. Badania wskazują, że nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego, w tym zmiany w poziomie niektórych neuroprzekaźników, mogą przyczyniać się do rozwoju OCD.
3. Czynniki środowiskowe. Stres, traumatyczne wydarzenia, niezdrowe relacje z innymi ludźmi lub trudne warunki życiowe mogą wpływać na rozwój OCD.
4. Zaburzenia lękowe. Osoby z zaburzeniami lękowymi, takimi jak zespół lęku napadowego, fobia społeczna, zespół stresu pourazowego (PTSD) i inne, są bardziej narażone na rozwój OCD.
5. Czynniki psychologiczne. W niektórych przypadkach OCD mogą wynikać z nierozwiązanych problemów emocjonalnych, takich jak depresja, a także z niezdrowych wzorców myślenia.

Wiele badań wskazuje, że rozwój OCD zazwyczaj jest skomplikowanym procesem, w którym interakcja wielu czynników odgrywa kluczową rolę.

Jak wspierać osobę z OCD?

Osoby z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi mogą potrzebować wsparcia ze strony rodziny i przyjaciół. Oto kilka sposobów, w jakie można wesprzeć osobę z OCD:

1. Wyrażaj zrozumienie i empatię. Osoby z OCD często czują się niesłyszane i nierozumiane. Ważne jest, aby okazać zrozumienie i empatię wobec ich doświadczeń i trudności.
2. Unikaj krytyki i oceniania. Osoby z OCD mogą odczuwać wstyd i poczucie winy z powodu swoich myśli i zachowań. Unikaj krytyki i oceniania ich postępowania, a zamiast tego skup się na ich potrzebach i doświadczeniach.
3. Zachęcaj do szukania pomocy. Wspieraj osobę z OCD w poszukiwaniu pomocy, takiej jak psychoterapia i leczenie farmakologiczne. Zachęcaj ich do rozmów z lekarzem lub psychologiem.
4. Pomagaj w codziennych czynnościach. Osoby z OCD mogą mieć trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak gotowanie, sprzątanie czy robienie zakupów. Wsparcie w tych czynnościach może pomóc im w radzeniu sobie z objawami OCD.
5. Bądź cierpliwy i wyrozumiały. Leczenie OCD może być długotrwałe i wymagające. Wspieraj osobę z OCD poprzez wykazywanie cierpliwości i wyrozumiałości, nawet jeśli ich postępy są małe lub wolne.

Ważne jest, aby pamiętać, że każda osoba z OCD jest inna i potrzebuje indywidualnego podejścia do leczenia i wsparcia. Dlatego warto też zachęcać do rozmów o tym, jak można najlepiej pomóc w konkretnych sytuacjach.

Jak radzić sobie z OCD? – wskazówki do samodzielnej pracy

Osoby z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi (OCD) mogą podjąć wiele działań, aby radzić sobie z objawami i poprawić swoją jakość życia. Oto kilka sugestii, jak samodzielnie radzić sobie z OCD:

1. Poznaj swoje objawy. Im lepiej zrozumiesz swoje objawy, tym łatwiej będzie ci zidentyfikować, kiedy pojawiają się myśli obsesyjne i zachowania kompulsywne. Zapisywanie swoich myśli i zachowań w dzienniku może pomóc w uświadomieniu sobie, co dokładnie dzieje się w twoim umyśle.
2. Stwórz plan postępowania. Po zrozumieniu swoich objawów i ich wywoływaczy, stwórz plan postępowania na wypadek, gdyby pojawiły się myśli obsesyjne lub potrzeba wykonania zachowań kompulsywnych. Możesz na przykład wypracować strategie relaksacyjne, takie jak techniki oddechowe lub medytacja, które pomogą ci uspokoić się w trudnych sytuacjach.
3. Szukaj wsparcia. Szukaj wsparcia w swoim otoczeniu. Możesz porozmawiać z rodziną, przyjaciółmi lub szukać pomocy w postaci grup wsparcia lub u specjalisty. Możesz też skorzystać z różnych aplikacji lub stron internetowych, które oferują porady i wskazówki na temat radzenia sobie z OCD.
4. Ćwicz zdrowe nawyki. Regularne ćwiczenia, zdrowa dieta i odpowiedni sen mogą pomóc w łagodzeniu objawów OCD. Unikaj używek takich jak alkohol czy papierosy, ponieważ mogą nasilać objawy zaburzenia.
5. Staraj się zmniejszyć poziom stresu. OCD często nasila się pod wpływem stresu. Staraj się więc zmniejszyć poziom stresu w swoim życiu. Możesz wypracować techniki relaksacyjne, takie jak joga czy tai chi, a także unikać sytuacji, które są dla ciebie stresujące.

Ważne jest, aby pamiętać, że samodzielne radzenie sobie z OCD może być trudne. Dlatego warto skorzystać z pomocy specjalisty lub grup wsparcia, które mogą pomóc w radzeniu sobie z objawami i poprawić jakość życia.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – metody leczenia

Istnieje kilka metod leczenia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, w zależności od indywidualnych potrzeb i sytuacji pacjenta.

1. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – jest to najczęściej stosowana metoda leczenia OCD, która składa się z dwóch głównych elementów: terapii poznawczej i behawioralnej. Terapia poznawcza ma na celu zmianę myślenia osoby i pomaga jej spojrzeć na swoje obsesje i kompulsje w inny sposób. Terapia behawioralna natomiast polega na stopniowym eksponowaniu osoby na sytuacje, które wywołują jej lęki i stresy, aby nauczyła się radzić sobie z nimi w sposób mniej szkodliwy.
2. Terapia farmakologiczna – leki przeciwdepresyjne, takie jak selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), mogą być pomocne w łagodzeniu objawów OCD. Leki te zwiększają ilość serotoniny w mózgu, co może pomóc zmniejszyć natręctwa i lęki.
3. Psychoterapia psychodynamiczna. Może polegać na identyfikowaniu i zrozumieniu przyczyn OCD, a następnie nauczeniu się sposobów na radzenie sobie z nimi.
4. Terapia grupowa. Osoby z OCD mogą skorzystać z terapii grupowej, gdzie będą mogły dzielić się swoimi doświadczeniami i otrzymać wsparcie od innych osób z podobnymi problemami.
5. Terapia rodzinna. Może być pomocna, jeśli zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne istotnie wpływają na relacje między członkami rodziny. Terapia rodzinna pozwala na poprawę komunikacji między członkami rodziny i nauczenie się sposobów na lepsze radzenie sobie z trudnościami.
6. Inne techniki terapeutyczne. Medytacja, joga, relaksacja, mogą pomóc w redukcji stresu i lęku związanego z OCD.

Ważne jest, aby pamiętać, że każda osoba z OCD jest inna i wymaga indywidualnego podejścia do leczenia. Warto też zaznaczyć, że nie ma jednoznacznie skutecznej metody leczenia, jednakże powyższe sposoby często okazują się pomocne w łagodzeniu objawów.

Mogą Cię także zainteresować nasze inne artykuły: 

Jak radzić sobie ze stresem? – Widoki Psychoterapia, 

Prokrastynacja – co to takiego i jak sobie z nią radzić? – Widoki Psychoterapia

Leczenie nerwicy Warszawa – Widoki – Twoja Psychoterapia (widokipsychoterapia.pl)

Odwiedź nas również na Facebooku : Widoki – Twoja Psychoterapia | Warsaw | Facebook 

oraz Instagramie: Widoki – Twoja Psychoterapia (@widoki_twoja_psychoterapia) • Zdjęcia i filmy na Instagramie