Terapia poznawczo-behawioralna Warszawa

Psychoterapia poznawczo-behawioralna Warszawa – informacje ogólne

Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) stanowi połączenie terapii behawioralnej i poznawczej. Terapia behawioralna, która była rozwijana od połowy lat pięćdziesiątych XX wieku została zintegrowana z terapią poznawczą, powstałą w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. W nurcie tym zakłada się, że kluczowy wpływ na nasze funkcjonowanie, na zachowanie i emocje, ma sposób myślenia, który rozpatrywany jest na trzech poziomach:

1. Automatycznych myśli: to, co pojawia się w naszej głowie w sposób spontaniczny w różnych sytuacjach, np.: „nie poradzę sobie”, „i tak wszystko popsuję”,
2. Założeń, które leżą u podstaw automatycznych myśli: przekonania kierujące naszym życiem, ogólne zasady, które często dotyczą powinności np: „muszę zawsze być miła”, „muszę odnieść sukces”,
3. Schematów: dotyczą naszych kluczowych przekonań na swój temat, na temat ludzi i świata (np.: „ludzie ranią”, „ludziom nie można ufać”, „jestem słaby”, „życie jest nieprzewidywalne”). Schematy poznawcze najczęściej ułatwiają nam życie, organizując myślenie. Zdarza się jednak, że znacznie utrudniają możliwość adekwatnego funkcjonowania, są źródłem cierpienia i dysfunkcjonalnych zachowań.

Psychoterapia poznawczo behawioralna Warszawa zakłada więc, że trudności w funkcjonowaniu oraz różne zaburzenia psychiczne zaburzenia wiążą z irracjonalnym, często nadmiernie sztywnym, sposobem myślenia.

Podstawowe cechy psychoterapii poznawczo-behawioralnej

Istotne cechy psychoterapii poznawczo-behawioralnej to:

1. Współpraca pomiędzy psychoterapeutą a pacjentem. Podczas psychoterapii w tym nurcie psychoterapeuta kieruje jej przebiegiem, wyznacza tematy sesji, zleca zadania domowe, które mają służyć przybliżeniu do realizacji celu terapii. Aby terapia była skuteczna, pacjent powinien współpracować z terapeutą i dać się poprowadzić przez proces leczenia.
2. Zorientowanie na cel. Podczas pierwszych spotkań określane są problemy pacjenta i ustalane są cele terapii. Podczas sesji omawiane są sposoby realizacji celów, monitorowany jest poziom osiągnięcia poszczególnych celów. Analizowane są również przeszkody, które utrudniają osiągnięcie celów oraz metody na ich pokonanie.
3. Koncentracja na teraźniejszości. Terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym skupia się głównie na aktualnych problemach pacjenta. Powrót do przeszłości służy temu, aby pacjent określił i zrozumiał, w jaki sposób wcześniejsze doświadczenia wpłynęły na jego przekonania, sposób postrzegania świata, innych ludzi i samego siebie.
4. Określona struktura i ramy czasowe. Czas trwania terapii poznawczo-behawioralnej to zazwyczaj kilkanaście sesji, które odbywają się najczęściej raz w tygodniu. Po dokonaniu diagnozy problemu psychoterapeuta dostosowuje metody pracy oraz techniki pracy. Następnie prowadzi pacjenta poprzez poszczególne etapy terapii, aż do osiągnięcia celów terapii.
5. Stosowanie przez psychoterapeutę różnorodnych technik terapeutycznych, jak np.: dialog sokratejski, zapis myśli, skalowanie, eksperymenty behawioralne.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna Warszawa – wybrane techniki

W CBT stosuje się bardzo wiele technik poznawczych i behawioralnych, których celem jest zmiana wzorców myślenia, emocji oraz zachowania.

1. Psychoedukacja. Ważnym elementem terapii poznawczo-behawioralnej jest edukacja pacjenta. Terapeuta wyjaśnia pacjentowi naturę jego zaburzenia, dostarcza wiedzy dotyczącej typowych objawów. Omawia także, w kontekście problemów pacjenta, zależności między myślami, emocjami, odczuciami z ciała i zachowaniem oraz rolę zniekształceń i schematów poznawczych w nasileniu problemów. Pacjent jest również edukowany w zakresie wszystkich technik, które stosowane są w trakcie terapii.
2. Dialog sokratejski. Jest techniką polegającą na umiejętnym zadawaniu pytań przez terapeutę, aby umożliwić pacjentowi samodzielne zidentyfikowanie błędów w swoim sposobie myślenia. Psychoterapeuta nie wyraża przy tym swoich opinii i nie udziela rad.
3. Tabele myśli. Polega na systematycznym monitorowaniu i zapisywaniu przez pacjenta sytuacji, myśli, emocji. Technika ta pomaga w przeformułowywaniu negatywnych myśli, a w efekcie – w zmianie nastroju.
4. Skalowanie. Technika stosowaną w różnych formach na każdym etapie terapii. Dzięki niej pacjent może oceniać nasilenie problemów, intensywność przeżywanych emocji, a także określać poziom zmian obserwowanych w terapii. p
5. Planowanie czynności. Technika ta pozwala na rozwój umiejętności samoobserwacji, weryfikację automatycznych negatywnych myśli, pracę nad poczuciem umiejscowienia kontroli oraz rozwój umiejętności zarządzania czasem. Pacjent zapisuje czynności wykonywane w ciągu dnia, bądź kliku dni oraz nastroje związane z ich wykonywaniem. Następnie zapisy analizowane są wspólnie z terapeutą.
6. Eksperymenty behawioralne. Psychoterapeuta prowadzący terapię poznawczo-behawioralną może zlecać pacjentowi wykonanie określonych aktywności – w trakcie spotkania lub między sesjami. Dzięki temu pacjent może sprawdzać dotychczasowe przekonania na swój temat, rozwijać nowe, bardziej przystosowawcze, sposoby myślenia. Celem eksperymentu może być także testowanie nowych zachowań. Po przeprowadzeniu eksperymentu pacjent z psychoterapeutą wspólnie omawiają jego przebieg i formułują wnioski.
7. Technika ekspozycji na lęk. Dzięki tej technice pacjent w bezpiecznych warunkach konfrontuje się z bodźcem, który wywołuje u niego lęk. Może to pomóc zmienić wyobrażenia pacjenta na temat określonych sytuacji lękotwórczych, zmniejszyć odczuwany lęk, ograniczyć unikanie określonych sytuacji. Konfrontacja może mieć miejsce w realnych sytuacjach, bądź też w wyobraźni pacjenta. Poziom trudności sytuacji dla pacjenta jest stopniowo zwiększany (np. od wyprawy do sklepu i spędzenie w nim trzy minuty na spacerze między alejkami z osobą towarzyszącą, do samodzielnego zakupu określonej liczby produktów).

Psychoterapia poznawczo-behawioralna Warszawa – jak wygląda terapia?

Psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym koncentruje się na działaniach psychoterapeuty ukierunkowanych na zmianę myślenia pacjenta o sobie, ludziach i świecie. Zmiana myślenia wpływa na zmianę tego, jak pacjent się czuje i zachowuje. Podczas terapii psychoterapeuta tworzy warunki, aby pacjent rezygnował z tych schematów poznawczych, które wpływają negatywnie na jego życie, powodują cierpienie, ograniczają działanie. Równolegle pacjent jest zachęcany do konstruowania lepszego dla niego sposobu myślenia. Ważnym elementem zmiany nieadaptacyjnych schematów poznawczych jest analiza automatycznych myśli, które pojawiają się u osoby w konkretnych sytuacjach. W toku terapii analizowane są zniekształcenia postrzegania siebie i świata oraz omawiane alternatywne sposoby patrzenia. W ten sposób nieużyteczne myślenie pacjenta stopniowo jest zastępowane schematami adaptacyjnymi. Psychoterapeuci, którzy pracują w tym podejściu, korzystają z podręczników zawierających szczegółowo opracowane sposoby postępowania, formularze i protokoły pracy z pacjentem. Pacjent może również korzystać z podręczników, które umożliwiają mu samodzielną pracę między spotkaniami z terapeutą. Psychoterapeuta poznawczo-behawioralny pracuje w sposób dyrektywny: proponuje konkretne tematy sesji, ćwiczenia, prosi o wykonanie zadań między spotkaniami.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna Warszawa – skuteczność

Psychoterapia realizowana w różnych nurtach uznanych przez towarzystwa naukowe wykazuje podobną skuteczność. W przypadku CBT na pewno łatwiej tę skuteczność zbadać, gdyż jest ona procedurą wystandaryzowaną. Skuteczność psychoterapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych została udowodniona w licznych badaniach spełniających odpowiednie standardy. Temat skuteczności CBT Warszawa w swoich artykułach poruszali m.in. Butler, Chapman, Eyan i Beck (2006) oraz Hofmann, Asnaani, Vonk, Sawyer i Fang (2012). Narodowy Instytut Zdrowia i Doskonałości Klinicznej (NICE, National Institute for Health and Clinical Excellence) w Wielkiej Brytanii oraz Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (APA, American Psychological Association) – instytucje, których celem jest ocena badań nad skutecznością różnych form leczenia, opracowywanie zaleceń postępowania klinicznego, najczęściej zalecają właśnie psychoterapię poznawczo-behawioralną jako najskuteczniejszą metodę leczenia. Warto jednak podkreślić, że na efekty psychoterapii wpływa także szereg innych czynników, nie tylko nurt psychoterapii, w którym jest ona prowadzona, jak np.: motywacja pacjenta do leczenia, wiedza i umiejętności psychoterapeuty, przekonania pacjenta na temat użyteczności określonej metody terapii, współwystępowanie innych zaburzeń psychicznych u pacjenta, aktualna sytuacja rodzinna, zawodowa pacjenta.

Dla kogo jest psychoterapia poznawczo-behawioralna?

Psychoterapia poznawczo-behawioralna Warszawa jest skuteczną metodą leczenia dla osób, które zmagają się z:

• depresją,
• zaburzeniami lękowymi (fobie, ataki paniki, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne),
• zaburzeniami osobowości (narcystyczne, borderline, zależne i in.),
• zaburzeniami odżywiania (anoreksja, bulimia),
• uzależnieniem (od alkoholu, narkotyków, zakupów, komputera, seksu i in.),
• zaburzeniami psychotycznymi (np. schizofrenia).

Warunkiem skuteczności tej formy psychoterapii jest zaangażowanie pacjenta i jego współpraca z psychoterapeutą. Oprócz systematycznego uczestniczenia podczas sesji (najczęściej raz w tygodniu), ważna jest również praca pacjenta pomiędzy sesjami, polegająca najczęściej na wykonywaniu zadań domowych zlecanych przez psychoterapeutę. Psychoterapia poznawczo-behawioralna Warszawa jest więc odpowiednia dla osób, które gotowe są zaakceptować taki sposób pracy nad swoimi trudnościami.

Trzecia fala CBT – co to takiego?

Od kilkunastu lat obserwujemy powstawanie nowych form terapii, wywodzących się z psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Te nowe formy terapii są nazywane trzecią falą terapii poznawczo-behawioralnej. Należą do niej między innymi: terapia oparta na akceptacji i zaangażowaniu (ACT, acceptance and committment therapy), której twórcą jest Steven Hayes, dialektyczna terapia behawioralna (DBT, dialectical behavior therapy), system psychoterapii oparty na analizie behawioralnej i poznawczej (CBASP, cognitive behavioral analysis system of psychotherapy), psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej (FAP, functional analytic psychotherapy), integracyjna terapia behawioralna par (IBCT, integrative behavioral couple therapy), terapia poznawcza oparta na uważności (MBCT, mindfulness based cognitive therapy). Wzbogaciły one dotychczasową terapię poznawczo-behawioralną poprzez uwzględnianie znaczenia relacji terapeutycznej, emocjonalności, duchowości i wartości pacjenta, a także kwestii uważności.

Jeżeli po przeczytaniu artykułu czujesz, że psychoterapia poznawczo-behawioralna może stanowić odpowiednią dla Ciebie formę pomocy, warto umówić się na konsultację. Psychoterapeuci w Widokach, którzy pracują w nurcie poznawczo-behawioralnym to: Justyna Konwerska, Justyna Morawska-Lenartowicz, Nadja Piętera. Sprawdź dostępne terminy lub zadzwoń do nas i zapytaj o termin u terapeuty poznawczo-behawioralnego.

Mogą Cię także zainteresować nasze artykuły na temat innych nurtów terapeutycznych: Terapia systemowa Warszawa – Widoki Psychoterapia, Terapia psychodynamiczna Warszawa – Widoki Psychoterapia

Obserwuj nas również na Facebooku: Widoki – Twoja Psychoterapia | Facebook